Trà ng hạt khởi nguồn từ Ấn Äá»™ và đã trở nên má»™t váºt quan yếu trong Ä‘á»i sống tÃn ngưỡng, văn hóa của giáo đồ những tôn giáo và trong xã há»™i Ấn Äá»™ cổ. Vá»›i Pháºt giáo, trà ng hạt là váºt tùy thân giúp cho hà nh nhái dá»… dà ng chăm chú và o đối tượng trì niệm, là má»™t sợi dây xâu suốt các ý tưởng thà nh má»™t trÆ¡ trẽn tá»±, từ đấy hà nh giả vá»›i thể Ä‘i sâu hÆ¡n và o các trạng thái của định để khiến phát khởi tuệ giác.
CÅ©ng nhÆ° chuông, mõ, trà ng hạt là 1 công cụ trong muôn và n dụng cụ tu táºp của Pháºt giáo. Trong Pháºt giáo, toà n bá»™ hình thức pháp khà hay váºt thể Ä‘á»u là những phÆ°Æ¡ng tiện. Tuy nhiên, ko bắt buá»™c vô cá»› mà ngÆ°á»i ta bà y ra. DÄ© nhiên, má»—i 1 hình thức của má»™t váºt thể Ä‘á»u mang 1 ý nghÄ©a tượng trÆ°ng đặc thù của nó.
Nguồn gốc của trà ng hạt
 Không chỉ Pháºt giáo má»›i nhắc đến chuá»—i hạt và hÆ°á»›ng dẫn việc dùng chuá»—i hạt để đạt được các giá trị trên con Ä‘Æ°á»ng tu táºp. NgÆ°á»i ta vá»›i thể thấy, pháp môn lần trà ng hạt niệm Pháºt của Pháºt giáo rất sắp gÅ©i mang bà quyết lần trà ng hạt trong lúc nguyện cầu của Bà la môn giáo, 1 lối cầu nguyện cá»±c kỳ hÆ°ng vượng hà nh của các vị Bà la môn. Bên cạnh đó, ngÆ°á»i Ấn giáo theo phái thá» thần Siva cÅ©ng sá» dụng má»™t cái hạt gá»i là rudrÄka để xâu thà nh trà ng hạt. Truyá»n thuyết Ä‘á» cáºp rằng, mang lần vị thần nà y ngắm nhìn thế gian, thấy chúng sinh sống trong ná»—i khổ cá»±c không sao nhắc hết phải đã Ä‘au lòng nhá» xuống các giá»t nÆ°á»›c mắt, các giá»t nÆ°á»›c mắt nà y má»c thà nh cây rồi cho ra những hạt Ä‘á» thẫm. NgÆ°á»i ta đã lấy các hạt đó khiến cho thà nh trà ng hạt để cầu nguyện trong sá»± hoà i tưởng đến tấm lòng từ bi của thần Siva. Hạt đấy chÃnh là hạt xoà n mà hiện nay chúng ta vẫn sá» dụng để khiến cho trà ng hạt. Trong quan niệm của ngÆ°á»i Ấn Äá»™, vô hoán vị tá» và rudrÄka Ä‘á»u là những mẫu hạt thiêng, vá»›i khả năng trừ ma chÆ°á»›ng. Äiá»u nà y sở hữu lẽ má»™t phần do dược tÃnh của chúng, nhÆ° vô thiến tá», còn mang tên là ngÆ°á»i yêu Ä‘á» tá», là má»™t vị thuốc chủ trị nhiệt, Ä‘Ã m, sát trùng…
Â
 Tuy nhiên, trong Kinh Ä‘iển Pháºt Giáo, mẫu khởi nguyên của trà ng hạt và lần chuá»—i hạt lúc niệm Pháºt, Ä‘a số Ä‘á»u căn cứ và o sá»± khai thị của Äức Pháºt đối có Vua Ba LÆ°u Ly đã được biên chép lại trong Kinh Má»™c Hoạn Tá». Kinh Má»™c Hoạn Tá», chép rằng: Má»™t thá»i Äức Pháºt cá»™ng giáo Ä‘oà n của ngà i du hóa trong núi Kỳ Xà Quáºt (Grdhrakùta), nÆ°á»›c La Duệ Kỳ (Rà jagrha) quốc vÆ°Æ¡ng trong thá»i nạn đấy tên là Ba LÆ°u Ly, sai sứ kém chất lượng đến chốn Pháºt để xin Thế Tôn đặc biệt rủ lòng thÆ°Æ¡ng xót, cho pháp yếu để có thể tu hà nh được dá»… dà ng và trong Ä‘á»i ngà y mai xa lìa được Ä‘a số khổ não. Äức Pháºt bảo sứ fake vá» thÆ°a có nhà vua rằng: trÆ°á»ng hợp nhà vua muốn diệt được phiá»n não chÆ°á»›ng, báo chÆ°á»›ng nên xâu má»™t chuá»—i trà ng 108 hạt bằng hạt cây tra (má»™c thiến tá») và thÆ°á»ng Ä‘em theo mình; lúc Ä‘i, khi ngồi, khi nằm thÆ°á»ng buá»™c phải chà tâm, ko phân tán ý, xÆ°ng danh hiệu: Pháºt, Pháp, Tăng má»—i lần, lần qua 1 hạt cây tra. Cứ nhÆ° thế, tuần tá»± qua hạt nà y tá»›i hạt khác, nhÆ°: mÆ°á»i hạt, hai mÆ°Æ¡i hạt, trăm hạt, nghìn hạt, cho tá»›i trăm nghìn vạn hạt. Nếu lần được đủ hai mÆ°Æ¡i vạn lượt, mà thân tâm không tán loạn, không vá»›i các siểm khúc, thá»i khi xả thân nà y được sinh lên cõi Diệm Thiên trang bị ba. Lên đấy, y, thá»±c tá»± nhiên, thÆ°á»ng an lạc hạnh. Nếu lại lần đủ được má»™t trăm vạn lượt, sẽ dứt hẳn được má»™t trăm tám kết nghiệp, má»›i gá»i là vị chứng được quả Tu-Äà -Hoà n (ngược loại sinh tá»), hÆ°á»›ng tá»›i đạo Niết bà n, dứt hẳn cá»™i gốc phiá»n não và chức được quả vô thượng. Trà ng hạt trong Pháºt giáo thà nh láºp từ đấy. Các nâng cao sỹ thÆ°á»ng có theo bên mình trà ng hạt nhÆ° là 1 bảo bối, má»™t pháp khà quan yếu để tÆ°Æ¡ng trợ há» trên con Ä‘Æ°á»ng tu há»c Pháºt pháp.
NhÆ° váºy, mang thể thấy, dù trong truyá»n thống văn hóa cổ xÆ°a của Ấn Äá»™ và trong những ná»n văn minh khác của nhân loại, chuá»—i hạt đã vá»›i từ lâu và gắn có má»—i cá»™ng đồng xã há»™i nó mang má»™t ý nghÄ©a biểu tượng hay giá trị thẩm mỹ khác nhau. NhÆ°ng mang Pháºt giáo, trà ng hạt được kể mang vai trò của pháp phÆ°Æ¡ng tiện, là pháp khÃ, là phÆ°Æ¡ng tiện để tÆ°Æ¡ng trợ việc tu hà nh đạt giác ngá»™.
Số lượng của chuỗi hạt
Theo Kinh Má»™c Hoạn Tá» nêu ở trên, trà ng hạt của Pháºt giáo gồm mang 108 hạt, con số nà y cÅ©ng giống có các giáo phái khác ở Ấn Äá»™. Tuy nhiên, vá» sau, để tiện dụng cho những nghi tiết hà nh lá»…, trà ng hạt được xâu bởi chuá»—i hạt sở hữu các số lượng Ãt hÆ¡n, nhÆ° 54, 27 hạt hoặc 36, 18 hạt. Con số 108 nà y biểu tượng cho 108 phiá»n não gồm 88 kiến hoặc, 10 tÆ° hoặc và 10 triá»n. Ngoà i ra, con số 108 còn được giảng giải theo rá»™ng rãi cách khác nữa. NgÆ°á»i ta nháºn thấy rằng số hạt thÆ°á»ng là tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng mang số lượng của đối tượng được niệm, trong niệm danh hiệu Pháºt thì sở hữu 108 danh hiệu, trong Ấn giáo thì mang 108 bá»™ Ão nghÄ©a thÆ°. 108 = 6x3x2x3, ấy là 6 trần (sắc, thanh, hÆ°Æ¡ng, vị, xúc và pháp) x 3 thá»i (quá khứ, ngà y nay và vị lại) x 2 trạng thái của tâm (nhiá»…m và tịnh) x 3 trạng thái của thá» (Æ°a, ko Æ°a và trung láºp). 108 còn là con số 11 x 22 x 33 = 1 x 4 x 27. Äây vá»›i lẽ là các quan niệm tÆ°Æ¡ng tác tá»›i vấn Ä‘á» số há»c của ngÆ°á»i Ấn Äá»™ xÆ°a. Trong hình ngôi sao năm cánh, góc bù được tạo cần bởi 2 cạnh cắt nhau là 1080. NgÆ°á»i ta Ä‘á» cáºp rằng ở Ấn Äá»™ sở hữu 108 Ä‘iệu múa. Trong cÆ¡ thể chúng ta vá»›i 108 luân xa. Các nhà chiêm tinh cho rằng Ä‘Æ°á»ng kÃnh mặt trá»i lá»›n bằng 108 lần Ä‘Æ°á»ng kÃnh trái đất. Trong con số 108, số má»™t biểu trÆ°ng cho sá»± hợp nhất, nghÄ©a là nhất; số 8 là vô cùng, nghÄ©a là dị; số 0 là trung gian, là trung đạo sở hữu nghÄ©a không, tánh không. Tá»±u trung, con số 108 được giải thÃch dÆ°á»›i phổ biến góc Ä‘á»™ khác nhau, và rõ rà ng nó vá»›i ý nghÄ©a biểu trÆ°ng siêu quan trá»ng trong quan niệm ngÆ°á»i Ấn Äá»™. Ở chừng má»±c nà o đó, sở hữu thể kể rằng con số 108 nà y cÅ©ng kỳ diệu nhÆ° chỉ số PHI (φ) 1.618 trong truyá»n thống Hi Lạp.
Theo Kinh Giảo Lượng Sổ Châu Công Äức, và theo Kinh Kim Cang Äảnh Du Già Niệm Châu có sá»± biên chép bất đồng, trà ng hạt vá»›i những chiếc nhÆ° sau:  - Căn cứ Kinh Má»™c Hoạn Tá» dạy là m chuá»—i 108 hạt.  - Kinh Äà Ra Ni Táºp quyển 2 phẩm Tác Châu Pháp TÆ°á»›ng, thì nêu ra mang 4 dòng chuá»—i: 108 hạt, 54 hạt, 42 hạt, 21 hạt.  - Kinh Sổ Châu Công Äức, cÅ©ng nêu ra 4 chiếc chuá»—i, nghÄ©a là dòng 108 hạt, cái 54 hạt, mẫu 27 hạt, và chiếc 14 hạt.  - Kinh Kim Cang Äảnh Du Già Niệm Châu thì lấy 1.080 hạt khiến cho chuá»—i báºc thượng, xâu 108 hạt là m chuá»—i tối thắng, xâu 54 hạt là m cho chuá»—i báºc trung, xâu 27 hạt khiến chuá»—i báºc hạ.  - Phẩm Sổ Châu Nghi Tắc trong Kinh Văn Thù Nghi Quỹ bảo rằng: Chuá»—i báºc thượng là 108 hạt, chuá»—i báºc trung là 54 hạt, chuá»—i báºc hạ là 27 hạt, chuá»—i tối thượng là 1.080 hạt. Trong các trà ng hạt sở hữu số lượng hạt nhÆ° trên thì xâu chuá»—i 108 hạt là rá»™ng rãi hÆ¡n hết.
Trong trà ng hạt vá»›i 1 hạt gá»i là hạt Sumeru hay Meru, chúng ta thÆ°á»ng gá»i là hạt Tu di hoặc hạt Di Ä‘Ã , đó là hạt thiết bị 109, là chá»— giáp nối của vòng tròn. Theo nghi thức, lúc lần trà ng, không được vượt qua hạt nà y, lần đến hạt nà y thì lần ngược trở lại, nhÆ° trong kinh Kim cÆ°Æ¡ng đỉnh du già niệm châu sở hữu câu: “Hạt giữa Ä‘iển hình Pháºt Di Ä‘Ã , chá»› lần qua, phạm tá»™i việt phápâ€. Tuy nhiên, trong việc xâu chuá»—i hạt, tùy bà quyết xâu mà sở hữu thể vá»›i hoặc không vá»›i hạt váºt dụng 109 nà y.
à nghĩa của trà ng hạt
Căn cứ và o các pháp số tổng thà nh mà nó tượng trÆ°ng theo quan niệm của pháºt giáo, việc sá» dụng trà ng hạt có số hạt khác nhau, thì ý nghÄ©a tượng trÆ°ng của nó cÅ©ng vá»›i những khác biệt:
- Chuá»—i 108 hạt là biểu đạt cho cầu chứng 108 pháp Tam Muá»™i mà đoạn trừ 108 phiá»n não.
- Chuá»—i 54 hạt là trình bà y cho 54 cấp vị giai Ä‘oạn tu hà nh của Bồ Tát, tức là Tháºp TÃn, Tháºp Trú, Tháºp Hạnh. Tháºp Hồi HÆ°á»›ng, Tháºp Äịa và Tứ Thiện Căn Nhân Äịa.
- Chuá»—i 42 hạt là biểu đạt cho 42 cấp vị công Ä‘oạn tu hà nh của Bồ Tát, tức thị Tháºp Trú, Tháºp Hạnh, Tháºp Hồi HÆ°á»›ng, Tháºp Äịa và Äẳng Giác, Diệu Giác.
- Chuá»—i 27 hạt là biểu hiện cho 27 cấp vị của Tiểu Thừa tu hà nh Tứ HÆ°á»›ng Quả, tức thị 18 báºc Hữu Há»c của Tứ HÆ°á»›ng Tam Quả trÆ°á»›c, mang 9 báºc Vô Há»c của Äệ Tứ Quả A La Hán.
- Chuá»—i 21 hạt là mô tả cho 21 vị, nghÄ©a là Tháºp Äịa, Tháºp Ba La Máºt và quả vị Pháºt.
- Chuỗi 14 hạt là biểu thị cho 14 Pháp Vô Úy của Bồ Tát Quán Thế Âm.
- Chuá»—i 1.080 hạt là biểu hiện cho 10 cảnh giá»›i, má»—i cảnh giá»›i Ä‘á»u sở hữu 108, cho buá»™c phải cá»™ng thà nh 1.080.
à nghÄ©a của chuá»—i 36 hạt và 18 hạt sở hữu rá»™ng rãi ngÆ°á»i cho là không biểu tượng cho pháp số nà o trong Pháºt giáo, và cho rằng nó tÆ°Æ¡ng đồng vá»›i chuá»—i 108 hạt. Theo đó, để nhân thể cho mua vòng lắc trà ng hạt ở tphcm sá»± có Ä‘eo, bèn chia chuá»—i 108 hạt ra thà nh 3 chuá»—i, má»—i chuá»—i có 36 hạt, hoặc chia chuá»—i 108 hạt ra khiến 6 xâu, má»—i xâu có 18 hạt, mà ko cần vá»›i thâm nghÄ©a nà o cả.
Tuy váºy, chúng ta nên biết rằng, sá»± dị biệt của số hạt mang các ý nghÄ©a biểu trÆ°ng khác nhau trên đây, là do các vị Bồ tát, hiá»n thánh tăng, sau lúc đức Pháºt nháºp diệt, đã tùy duyên giao phó khiến cho công cụ giáo hóa, mà ko phải bắt nguồn từ văn của Kinh Ä‘iển gốc đã nêu. NghÄ©a là số lượng các hạt trên trà ng hạt là ko má»™t má»±c và bắt buá»™c.
Công dụng của trà ng hạt
Trà ng hạt là 1 đồ váºt phổ biến trong phổ biến ná»n văn hóa trên thế giá»›i. Nó được tiêu dùng nhÆ° 1 đồ váºt trang sức hoặc nhÆ° 1 pháp khà tùy theo đối tượng sá» dụng. Trong tôn giáo, trà ng hạt được sá» dụng để liên kết và thiết láºp trÆ¡ trẽn tá»± cho các lá»i cầu nguyện, những bà i kinh, các kệ tán, những danh hiệu hoặc những thần chú trong khi hà nh trì.
Vá»›i Pháºt giáo, trà ng hạt là 1 pháp khà quen thuá»™c, việc dùng trà ng hạt nhịn nhÆ°á»ng nhÆ° đã vÆ°Æ¡n lên là nét đặc thù của Tịnh Ä‘á»™ tông. Theo lịch sá» truyá»n thừa của Tịnh Ä‘á»™ tông, ngÆ°á»i chế ra trà ng hạt để niệm danh hiệu Pháºt chÃnh là ngà i Äạo XÆ°á»›c (562-645), ngÆ°á»i được tôn là tổ đồ váºt 2 của Tịnh Ä‘á»™ tông Trung Quốc. Còn vá»›i Pháºt giáo Nam tông, từ lâu trà ng hạt cÅ©ng đã dần dần phát triển thà nh 1 váºt tùy thân không tÃnh 8 váºt (3 y, kim chỉ, bình bát, dây lÆ°ng, dao cạo và túi lá»c nÆ°á»›c) đã được Pháºt chế định.
Không cần ai niệm Pháºt cÅ©ng lần trà ng hạt. Äiá»u nà y, còn tùy theo căn tÃnh và thói quen của má»—i ngÆ°á»i. Tuy nhiên, đối có những tÃn đồ, Pháºt tá» tu theo Tịnh Äá»™ tông, thì cần lần chuá»—i để má»™t thể bỠđếm số đúng nhÆ° lá»i mình đã phát nguyện.  Bởi vì đối mang các ngÆ°á»i sÆ¡ cÆ¡, nhiá»u nghiệp chÆ°á»›ng, tâm chÆ°a thuần nhất, còn đầy vá»ng tưởng tạp loạn, thì việc sá» dụng trà ng hạt lúc niệm Pháºt để dá»… định tâm hÆ¡n. HÆ¡n nữa, ngÆ°á»i tu tịnh nghiệp, thì tam nghiệp (thân, khẩu, ý) cần buá»™c phải giữ thanh tịnh. Tay lần chuá»—i thuá»™c vá» thân nghiệp, mồm niệm Pháºt thuá»™c vá» khẩu nghiệp, ý chuyên chú và o câu hiệu Pháºt không rá»i ra, thuá»™c vỠý nghiệp. Kinh Pháºt dáºy: “Tam nghiệp hằng thanh tịnh, đồng Pháºt vãng Tây phÆ°Æ¡ngâ€, tức là ba nghiệp Ä‘á»u thanh tịnh thì cá»™ng Pháºt vãng sinh vá» Tây phÆ°Æ¡ng cá»±c lạc. NhÆ° váºy, tay lần chuá»—i cÅ©ng là mục tiêu để ghi nhá»› má»—i 1 hạt chuá»—i là niệm 1 câu hiệu Pháºt, đồng thá»i cÅ©ng là bà quyết ghi nhá»› số, để không nhầm lẫn váºy.
Công dụng của chuá»—i hạt chỉ là 1 phÆ°Æ¡ng tiện nhÆ° muôn và n dụng cụ khác. NgÆ°á»i ta dùng nó để niệm Pháºt. Nhá» lần chuá»—i ghi số câu mà tâm Ãt tán loạn hÆ¡n. Tuy nhiên, Ä‘iểm căn bản để diệt trừ phiá»n não, chÃnh là ở nÆ¡i chiếc tâm. NgÆ°á»i niệm Pháºt, tay lần chuá»—i mà tâm lăng xăng, tán loạn, luôn nghÄ© tà vạy, thì dù miệng có niệm Pháºt, tay lần trà ng hạt, cÅ©ng không thể nà o mang kết quả định tâm được./.